ΑΡΧΑΙΑ ΛΙΜΝΑΙΑ
Η Λιμναία ήταν αρχαία Ακαρνανική πόλη, στη θέση της σημερινής Αμφιλοχίας και συγκεκριμένα στον ψηλο βραχώδη λόφο που υψώνεται πάνω από αυτήν. Στην επίπεδη κορυφή του λόφου βρισκόταν η ακρόπολη, που ερείπιά της σώζονται μέχρι σήμερα, ενώ στη βόρεια πλαγιά του, όπου η σημερινή Αμφιλοχία, ήταν χτισμένα τα σπίτια (η κάτω πόλη), που προστατεύονταν (ανατολικά και δυτικά) από δυο σκέλη ενός τείχους που ξεκινούσαν από την ακρόπολη και κατέρχονταν περίπου ως τη θάλασσα, όπου υπήρχε πιθανώς ένα προάστιο, το οποίο ίσως είχε αποτελέσει τον οικιστικό πυρήνα του ρωμαϊκού πολίσματος και της κατοπινής Αμφιλοχίας. Η πόλη είχε πρόσβαση στη λίμνη Αμβρακία και επικοινωνούσε με υπόγεια σήραγγα με το λιμάνι, στο μυχό του Αμβρακικού κόλπου.
Ιστορία
Η Λιμναία αναφέρεται από τους αρχαίους ΄Ελληνες ιστορικούς. Ο Θουκυδίδης συγκεκριμένα γράφει, όταν αναφέρεται στις επιχειρήσεις των Σπαρτιατών στην περιοχή της Δυτικής Ελλάδας: “Και διά της Αργείας ιόντες Λιμναίαν κώμην ατείχιστον επόρθησαν. Αφικνούνται τε επί Στράτος κ.λπ.”. Επομένως το 429 π.χ. η πόλη δεν είχε ακόμη τείχη. Αργότερα,όταν ο Πολύβιος αναφέρεται στη Λιμναία (251 π.χ.), περιγράφοντας την εκστρατεία του Φιλίππου του Ε΄εναντίον των Αιτωλών, η πόλη είχε αποκτήσει ισχυρά τείχη.
Παρά τις λιγοστές αρχαιολογικές μαρτυρίες, θεωρείται πολύ πιθανό ότι η πόλη είχε επιβιώσει και μετά την ίδρυση της Νικόπολης, δηλαδή κατά την αυτοκρατορική περίοδο, ως πόλισμα εξαρτώμενο διοικητικά από αυτήν. Η επιβίωσή της οφειλόταν στη σπουδαία στρατηγική της θέση, καθώς από αυτή διερχόταν ο χερσαίος ρωμαίκός δρόμος Απολλωνίας- Νικόπολης- Αθήνας, που ένα παρακλάδι του οδηγούσε στο Άκτιο και τη Λευκάδα, ενώ από το λιμάνι της περνούσε ο θαλάσσιος δρόμος των ακτών του Αμβρακικού κόλπου.
Το κάστρο της Λιμναίας φαίνεται πως κατοικούνταν και κατά τα χρόνια των Βυζαντινών. Πότε ακριβώς έπαψε να κατοικείται είναι άγνωστο. Τα χρόνια του Αλή πασά πάντως εγκαταστάθηκαν εκεί δια της βίας οι κάτοικοι της γειτονικής Αμπρακιάς.
Πηγή κειμένου: wikipedia.org
Πηγή φωτογραφιών: keramidi-valtou.blogspot.com, Spiros Baracos
ΑΜΠΡΑΚΙΑ
Το ερειπωμένο, σήμερα, χωριό Αμβρακιά χτίστηκε τον 9ο αιώνα π.Χ. από τους κατοίκους της Λιμναίας που μετοίκησαν στην περιοχή για να αποφύγουν τις συχνές πειρατικές επιδρομές.
Επί Τουρκοκρατίας ήταν η πρωτεύουσα του Καζά ή Βιλαέτι του Βάλτου. Το 1684, η Αμβρακιά καθώς και ο ναός της Παναγίας της Αμβρακιώτισσας καταστράφηκαν από τον πασά της Άρτας. Η εκκλησία και το χωριό, ξαναχτίστηκαν μετά από 5 χρόνια, από τους κατοίκους που επέστρεψαν από τη Λιμναία. Το 1692 ο Γιουσούφ πασάς, σε μια επιδρομή του στον Βάλτο, νικήθηκε στην Αμβρακιά από τον Αναστάσιο Μεταξά, ανώτερο επιθεωρητή Ξηρομέρου και Βάλτου, κι έτσι σώθηκε το χωριό.
πηγή κειμένου: travel.eleftheriaonline.gr
πηγή φωτογραφιών: e-maistros.gr, myamfilochia.gr
ΑΜΒΡΑΚΙΚΟΣ ΚΟΛΠΟΣ
Ο Αμβρακικός κόλπος είναι ένας από τους μεγαλύτερους κλειστούς κόλπους της Ελλάδας και αποτελεί ένα από τα εθνικά πάρκα της Ελλάδας λόγω της οικολογικής σημασίας του και των περιβαλλοντικών πιέσεων που δέχεται. Η είσοδος του κόλπου είναι στο στενό πέρασμα μεταξύ του Ακτίου (από την πλευρά της Αιτωλοακαρνανίας) και της Πρέβεζας. Ο κόλπος πήρε το όνομά του από την αρχαία Αμβρακία, πόλη κτισμένη στον ποταμό Άραχθο, στη θέση της σημερινής Άρτας. Στον κόλπο χύνουν τα νερά τους οι ποταμοί Λούρος και Άραχθος, στον βορρά, και το μικρότερο ποτάμι της Νήσσας στο νότο. Στον μυχό του Αμβρακικού είναι κτισμένη η Αμφιλοχία. Κοντά στην Αμφιλοχία είναι το ακρωτήρι του Αγίου Γεωργίου, όπου λειτουργεί φάρος. Η Βόνιτσα είναι επίσης μια άλλη σημαντική κωμόπολη στην πλευρά του δρόμου από Αμφιλοχία προς Πρέβεζα και Λευκάδα.Στην είσοδο του κόλπου κατασκευάστηκε και δόθηκε στη κυκλοφορία το 2002 υποθαλάσσια σήραγγα η οποία συνδέει το Άκτιο με την Πρέβεζα. Στον κόλπο και ιδιαίτερα στον λιμένα της Αμφιλοχίας παρουσιάζεται κατά τους θερινούς μήνες (ιδιαίτερα τον Αύγουστο) το φαινόμενο φωσφορισμού της θάλασσας, το οποίο οφείλεται σε συσσώρευση μικροοργανισμών (πλαγκτού).
πηγή φωτογραφιών: Giannis Diamantis, Κλαίρη Μουσταφέλλου, Γιώργος Ευσταθίου
ΑΜΦΙΛΟΧΙΚΟ ΑΡΓΟΣ
Το Αμφιλοχικό Άργος, τα σωζόμενα ερείπια του οποίου βρίσκονται στη θέση “Καινούριο” στο Δημοτικό Διαμέρισμα Αμπελακίου, ήταν η πρωτεύουσα του αρχαίου κράτους της Αμφιλοχίας. Οι έρευνες των σύγχρονων αρχαιολόγων αναφέρουν πως το Αμφιλοχικό Άργος, οπωσδήποτε, είχε ιδρυθεί σε χρόνους προγενέστερους του 5ου αιώνα π.Χ. Η πρώτη μεγάλη περίοδος παρακμής του Αμφιλοχικού Άργους καταγράφεται μετά την πτώση του Μυκηναϊκού πολιτισμού. Κατά τη μυθική παράδοση, το Αμφιλοχικό Άργος ήταν αποικία του Άργους της Πελοποννήσου, που ιδρύθηκε είτε από τον Αμφίλοχο μετά την άλωση του Ιλίου, από Φυγάδες Αργείους υπό τον Αμφίλοχο, γιο του Αμφιάραου, ο οποίος και έδωσε το όνομα της ιδιαίτερης πατρίδας του στην πόλη (θουκυδ. Β’ 68. Παυσ. Β’ 18,5*. Απολλόδ. Γ’ 7,7. Σεφ. Βυζ. εν.λ. «Αμφιλοχίοι») ή από τον Αλκμαίωνα αδερφό του Αμφιλόχου, που ιδρύθηκε μετά την άλωση του Ιλίου ή από τον αδελφό του Αμφιλόχου Αλκμαίωνα («Έφορος» Στράβ. Ζ’ 325 κ. εξ.).
Κατ’ άλλη άποψη, πιθανώς επειδή η πεδιάδα ήταν από αρχαιοτάτων χρόνων παραθαλάσσια να καλείτο Αργός και να κατοικήθηκε για πρώτη φορά από κατοίκους της γειτονικής Αμβρακίας, αποικίας των Κορινθίων. Αυτό συμπεραίνεται ίσως και από τη μαρτυρία του Θουκυδίδη σύμφωνα με την οποία, πολλές γενιές μετά την ίδρυση του Αμφιλοχικοϋ Αργούς εγκαταστάθηκαν ο’ αυτό και αναμίχτηκαν με τους κατοίκους του, Αμβρακιώτες, που προσκλήθηκαν απ’ τους Αμφιλόχους σαν «συγκάτοικοι» για την αντιμετώπιση προφανώς εχθρικού κινδύνου κατά της χώρας. Απ’ τη συνύπαρξη αυτή οι Αργείοι εξελίχθηκαν χρησιμοποιούντες έκτοτε τη Δωρική διάλεκτο, σε αντίθεση με τους υπόλοιπους Αμφιλόχους, – Ηπειρώτες στην καταγωγή – που μνημονεύονται σαν Βάρβαροι ή οαν μη Έλληνες, προφανώς επειδή η διαλεκτός τους ήταν για τους άλλους Έλληνες ακατανόητη. Νωρίς όμως οι νέοι άποικοι έδιωξαν τους παλαιούς κατοίκους της πόλης και έγιναν μόνοι κύριοι αυτής. Οι Αργείοι τότε έθεσαν τους εαυτούς τους κάτω από την προστασία των Ακαρνάνων και ζήτησαν τη βοήθεια των Αθηναίων, οι οποίοι έστειλαν ναυτικές δυνάμεις υπό τον Φορμίωνα. Μετά την άφιξη αυτού το Αργός κυριεύτηκε, οι Αμβρακιώτες κάτοικοι του πουλήθηκαν σαν δούλοι και εγκαταστάθηκαν σ ‘αυτό Αμφίλοχοι και Ακαρνάνες μαζί, των οποίων οι σχέσεις έγιναν στενότερες. Πιθανόν τότε να ορίστηκε να συνέρχονται σε κοινό δικαστήριο που έδρευε στις Όλπες (αρχαία πόλη κοντά στη σημερινή Μπούκα, θέση Αγριλοβούνι) για την επίλυση των διαφορών τους (πρβλ. θουκυδ. Γ. 105, 1). Το καλοκαίρι του 430 π.Χ. οι Αμβρακιώτες βοηθούμενοι από Χάονες και άλλους Βάρβαρους, εισέβαλαν στην Αμφιλοχία και έγιναν κύριοι της υπαίθρου φτάνοντας μέχρι το Αργός. Δεν μπόρεσαν όμως να καταλάβουν την πόλη και επέστρεψαν στην πατρίδα τους. (θουκυδ. Β’ 68,9). Το ίδιο επαναλήφθηκε λίγα χρόνια αργότερα το 426 π. Χ. Οι Αμβρακιώτες εκστράτευοαν εναντίον του Αργούς και κατέλαβαν τις οχυρωμένες Όλπες, όπου οι δυνάμεις τους ενισχύθηκαν απ’ το στρατηγό των Λακεδαιμονίων Ευρύλοχο. Τους Ακαρνάνες και Αμφιλόχους έσωσε τότε η επέμβαση του Αθηναίου στρατηγού Δημοσθένη στον οποίο ανατέθηκε και η αρχηγία του στρατού. Αυτός νίκησε πρώτα τους ενωμένους αντιπάλους στις Όλπες – όπου σκοτώθηκε ο Ευρύλοχος – και ακολούθως τους Αμβρακιώτες στο στενό της Ιδομένης. Κατά τον Θουκυδίδη – που περιγράφει τα γεγονότα αυτά λειπτομερώς – θα επιτυγχάνονταν απ’ το Δημοσθένη και αυτή η άλωση της ίδιας της Αμβρακίας. Όμως οι Ακαρνάνες και οι Αμφίλοχοι φοβούμενοι τυχόν εγκατάσταση σ’ αυτήν των ισχυρών Αθηναίων, υπόγραψαν συμφωνία μετά τη λήξη των εχθροπραξιών με τους Αμβρακιώτες τους οποίους και θεωρούσαν λιγότερο επικίνδυνους γείτονες (πρβλ. θουκυδ. Γ’ 114, 3).και επανασυνδέεται με την Αιτωλική Συμμαχία (Πολύβ. ΚΑ’ 25, 3 Λίβ.ΧΧΧΧΙΙΙ 3,3 Κ. εξ.). Συγχρόνως μνημονεύεται λεηλασία της χώρας απ’ τον Περσέα. Την ίδια χρονιά επίσης (189 π.Χ.) ο Ρωμαίος ύπατος, Φούλβιος Νοβιλίωρ, μετά την κατάληψη της Αμβρακίας έφτασε μέχρι το Αμφιλοχικό Αργός και στρατοπέδευσε κοντά ο’ αυτό. Όμως τελικά άφησε την πόλη και την υπόλοιπη χώρα στους Αιτωλούς – οι οποίοι στο μεταξύ είχαν αποδεχτεί τους όρους ειρήνης των Ρωμαίων – και επέστρεψε στην Αμβρακία. Οι Αργείοι και άλλοι Αμφίλοχοι παρέμειναν στην Αιτωλική Συμμαχία μέχρι το 167 π.Χ. οπότε και αποσκίρτησαν, αφού πιθανώς συγκρότησαν δική τους αυτόνομη πολιτική κοινότητα. (πρβλ. Αιόδ. XXXI 8,6 εκδ. Οιηά.). Με την ίδρυση της Νικόπολης απ’ τον Οκταβιανό Αύγουστο – σε ανάμνηση της νίκης τους το 31 π.Χ. στο Άκτιο – το Αμφιλοχικό Αργός παρακμάζει και ερημώνεται, επειδή οι κάτοικοι του καθώς και άλλων περιοχών της Β. Δ. Ελλάδας μετοίκησαν στη νέα πόλη. (Πάλαι. Ανθολ. Ζ’ 553). Παρ’ όλα αυτά η πρωτεύουσα των Αμφιλόχων Αργός, μνημονεύεται και από μερικούς μεταγενέστερους συγγραφείς (Πλιν. Ν&τ. Ηίδί IX, 5’Πτολεμ. Γεωργ. Γ’ 14, 6).
πηγή κειμένου: epoxi.gr
πηγή φωτογραφιών: www.valtosprovince.com, diazoma.gr
ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΡΕΘΑ
Η Ιερά Μονή Αρέθα ή “Τα Ρέθα”, όπως αποκαλούν οι ντόπιοι, βρίσκεται σε χαμηλό λοφίσκο του όρους Μακρυνόρος και ανήκει στην επαρχία Βάλτου του Νομού Αιτωλοακαρνανίας, απέχει δε 5 km από το χωριό Αγία Τριάδα και 31 km βόρεια της Αμφιλοχίας. Το Ιερό αυτό μοναστήρι είναι το ιερότερο προσκύνημα της περιοχής του Βάλτου και από τα ιερότερα του Νομού Αιτωλοακαρνανίας με τεράστια σαφώς ιστορική και πνευματική προσφορά. Η εικόνα της Παναγιάς της Αρεθιώτισσας (Η Κυρία του Βάλτου) θεωρείται θαυματουργή και κάθε χρόνο πλήθος πιστών-προσκυνητών συρρέει στο μοναστήρι, αρκετές φορές και με τα πόδια, για να” εξοφλήσουν” το τάμα τους προς την χάρη της Παναγιάς.
Ιστορία
Πρόκειται για μια μονή κτισμένη περίπου στα 1400 μ.Χ. στην οποία εδράζονταν και εδράζεται ένα γυναικείο μοναστικό τάγμα. Μια ακόμη γνωστή σε εμάς πληροφορία είναι ότι το μοναστήρι χρησιμοποιούνταν για τον εξορκισμό τρελών οι οποίοι δένονταν κατά την διάρκεια της τελετής σε μια από τις δύο κολώνες του πρόναου. Το μοναστήρι «Τα Ρέθα», είναι παλιά μεταβυζαντινή εκκλησία και αποτελεί το ιερότερο προσκύνημα της περιοχής του Βάλτου και ένα από τα ιερότερα του Νομού Αιτωλοακαρνανίας, με μεγάλη ιστορική και πνευματική προσφορά. Πρόκειται για μια μονή κτισμένη περίπου στα 1400 μ.Χ. Η εικόνα της Παναγιάς της Αρεθιώτισσας «Η Κυρία τους Βάλτου«, θεωρείται θαυματουργή για τους πιστούς προσκυνητές και επισκέπτες της. Από το ’60 και ’70 υπήρχε ένας δρόμος πολύ στενός και χωμάτινος, που δεν έφτανε στο μοναστήρι αλλά ως την ρεματιά πλησίον του. Τρακτέρ ,τρίκυκλα ,τα παλιά λεωφορεία αλλά και με πεζοπορία οι πιστοί έφταναν στον τόπο του προσκυνήματος από την προηγουμένη το απόγευμα κυρίως ή και δυο με τρεις ημέρες νωρίτερα. Αξίζει να αναφερθεί οτι ποίο παλιά οι γυναίκες «εξοφλώντας » τάματα τους, προς την χάρη της Παναγιάς μετέβαιναν στον τόπο της προσκύνησης με πεζοπορία και μάλιστα αρκετές φρορές ξυπόλητες, διανύοντας την απόσταση 20, 30, 40 ακόμα και 50 χ.λ.μ. . Ιερή μορφή της Μονής είναι ο ιερομόναχος Άνθιμος ο οποίος την Υπηρέτησε σε πολλές διαφορετικές χρονικές περιόδους έως και το 1870, οπότε απεβίωσε και στις συνειδήσεις των πιστών ο π. Άνθιμος έχει ήδη αγιοποιηθεί και στην μονή που υπάρχει ο τάφος του βρίσκεται επίσης και η Κάρα του. Στο μοναστήρι υπάρχουν 2 λειψανοθήκες που περιέχουν μικρά τεμάχια των Αγίων Προκοπίου, Παρασκευής, Τρύφωνος, Ανδρέου του Ερημίτου, Αναστασίας, Κοσμά και Δαμιανού, Παντελεήμωνα, Βαρβάρας, Νικήτα, Χαραλάμπους και μεταξύ αυτών και ανώνυμων αγίων. Το μοναστήρι είναι συνεχώς ανοιχτό από το 1984 έως σήμερα και το 2004 έγινε η διαπλάτυνση αλλά και ασφαλτόστρωση του δρόμου που συνδέει την Ιερά Μονή με την εθνική οδό Αμφιλοχίας – Ιωαννίνων στο ύψος του Ανοιξιάτικου.
Χαρακτηριστικά της Ιεράς Μονής
Ανηφορίζοντας προς την είσοδο του μοναστηριού σας καλωσορίζει μια ψηφιδωτή εικόνα και επιγραφή με την Κυρά του Βάλτου, την Παναγία την Αρεθιώτισα. Περνώντας το κατώφλι της εισόδου φτάνετε στον προαύλιο χώρο και μπροστά σας βρίσκεται η παλιά μεταβυζαντινή εκκλησία της Παναγίας, αφιερωμένη στο Γενέσιο της Θεοτόκου, της οποίας μάλιστα η εικόνα θεωρείται από τους πιστούς πολύ θαυματουργή. Η ακριβής ημερομηνία ανέγερσης του καθολικού δεν είναι σήμερα γνωστή, μια επιγραφή αναφέρει το έτος 1742, όμως οι διάφοροι μελετητές είναι σίγουροι πως πρόκειται για ημερομηνία ανακαίνισης και όχι κατασκευής του καθολικού. Το καθολικό αποτελεί ένα εξαιρετικά σπάνιο δείγμα της μεταβυζαντινής αρχιτεκτονικής και είναι τύπου τρίκλιτου (τετρακίονου) σταυρεπίστεγου ναού με πέντε οκτάπλευρους τρούλους. Στο εσωτερικό του Καθολικού βρίσκεται η Θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Αρεθιώτισσας (“Η Κυρία του Βάλτου”) και αποτελεί την πιο δυνατή έλξη για τους πολυάριθμους προσκυνητές και επισκέπτες της Μονής. Ο εσωτερικός διάκοσμος του ναού με το πανέμορφο τέμπλο αλλά και με την πλούσια σε χρώματα και πρωτότυπησε θεματολογία αγιογράφηση θα σας κρατήσει το ενδιαφέρον για αρκετή ώρα. Οι τοίχοι του ναού είναι καλυμμένοι σχεδόν ολόκληροι με τοιχογραφίες από μορφές αγίων όπως ο Άγιος Βάρβαρος, ο σκυλόμορφος Άγιος Χριστόφορος και ο άγιος Σισώης. Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει η τοιχογραφία με τον ζωδιακό κύκλο, αλλά και αυτή της κολάσεως, στην οποία εμφανίζονται πολλές και διάφορες μορφές. Περνώντας στη διπλανή αίθουσα του ναού, επίσης πλούσια σε τοιχογραφίες, θα παρατηρήσετε δυο κολώνες που στη βάση τους έχουν αλυσίδες.
Σήμερα
Σήμερα τα Ρέθα είναι γυναικείο μοναστήρι στο οποίο θα βρείτε μόνο την Ηγουμένη που συντηρεί και περιποιείται τη μονή. Ενώ κάθε χρόνο στις 8 Σεπτεμβρίου διοργανώνεται, ίσως το σημαντικότερο για την περιοχή, πανηγύρι και χιλιάδες πιστοί από ολόκληρο τον Βάλτο προσέρχονται για να προσκυνήσουν την εικόνα της Παναγίας. Αν όμως εσείς δεν μπορείτε να βρεθείτε στο πανηγύρι, τότε επισκεφτείτε το μοναστήρι οποιοδήποτε Σαββατοκύριακο του έτους, απολαύστε τη διαδρομή στα βουνά του Βάλτου, θαυμάστε την αρχιτεκτονική του αλλά και τις πλούσιες τοιχογραφίες του, μάθετε για την ιστορία του και χαλαρώστε σε ένα περιβάλλον φτιαγμένο από θεϊκό χέρι.
Πρόσβαση
Ξεκινώντας από την Αμφιλοχία και οδηγώντας βόρεια, στο χωριό Ανοιξιάτικο, θα συναντήσετε μια πινακίδα που σας κατευθύνει προς την Ιερά Μονή Ρέθα ή Αρέθα. Στην ανηφορική διαδρομή για το μοναστήρι θα προσπεράσετε οικισμούς και αγροικίες, θα δείτε εικόνες από τον παραδοσιακό αγροτικό τρόπο ζωής των κατοίκων, όπως κοπάδια με πρόβατα και κατσίκια, μελίσσια και χωράφια με ελαιόδεντρα. Όσο θα ανηφορίζετε, σταματήστε να θαυμάσετε τη θέα του Αμβρακικού κόλπου από ψηλά. Αν η μέρα είναι ηλιόλουστη και ο ορίζοντας καθαρός, το βλέμμα σας θα φτάσει έως και την Πρέβεζα στην άλλη άκρη του κόλπου. Λίγο πριν από το χωριό της Αγίας Τριάδας, σχεδόν στην κορυφή του βουνού, θα προσπεράσετε τα ερείπια μια αρχαίας αταύτιστης πόλης, ενώ το τοπίο θα γίνει έντονα δασώδες. Απότομες ρεματιές πνιγμένες στη βλάστηση, η οποία μεταξύ άλλων περιλαμβάνει, πανύψηλα πλατάνια, βελανιδιές και πουρνάρια, δημιουργούν ένα σκηνικό πραγματικά παρθένας φύσης, άλλωστε η ευρύτερη περιοχή αποτελεί αναγνωρισμένο καταφύγιο άγριας ζωής πλούσιο σε ορνιθοπανίδα. Λίγα χιλιόμετρα μετά από το χωριό, μια τελευταία ανηφόρα και μπροστά σας, σε ένα πλάτωμα, εμφανίζεται το μοναστήρι με την πανύψηλη βελανιδιά στην είσοδο της περίφραξης.
πηγή κειμένου: iaitoloakarnania.gr
πηγή φωτογραφιών: valtosprovince.com, greekorthodoxreligioustourism.blogspot.com